Marathi drama small Natak script/माराठी नाटक, स्टोरी
1) राजा आणि मंत्री
Marathi drama small Natak script – एका सम्राटाला रात्री येत नव्हती, ते फेरफटका मारत असताना आपल्या कक्षाबाहेर आले तर मंत्री महोदय आपल्या हिशोबाच्या वह्या काढून हिशोब तपासत आहेत असे त्यांच्या लक्षात आले. मंत्र्याच्या चेहऱ्यावर कसली तरी चिंता आहे हे महाराजांच्या अनुभवी नजरेने हेरले. महाराजांनी त्यांना या चिंतेचे कारण विचारले तेंव्हा मंत्री म्हणाले, “महाराज ! मागील वर्षाच्या तुलनेत या वर्षी कर अधिक जमा झाला आहे. पण त्याचे कारण मला समजले नाही” सम्राट म्हणाले,”अहो! हिशोबात काही चूक असेल.” मंत्री म्हणाले,”हिशोब अचूक आहे. मी स्वत:तपासला आहे.” सम्राट म्हणाले,” रात्र जास्त झाली आहे. हि समस्या उद्या सकाळी सोडवा.” परंतु मंत्री म्हणाला,” उत्पन्न अशा प्रकारे वाढणे साम्राज्यासाठी चिंतेचे कारण आहे. कराची कमतरता सहन करणे शक्य आहे पण अन्यायाची एक पै तिजोरीत जास्त आली तर तिच्यामुळे साम्राज्याला तळतळाट लागू शकतो. महाराज ! कुणा गरीबाचा तळतळाटाचा पैसा चुकून जरी आपल्या तिजोरीत पडला तर तुम्हाला आणि मला आपल्या दोघांना आवडणार नाही. यामुळे मी तो हिशोब तपासत आहे.” आता सम्राटही गंभीर झाला आणि मंत्राच्या समोर बसला. बराच वेळ विचार केल्यावर मंत्री म्हणाला ,”महाराज! उन्हाळा जास्त झाल्याने नदीची पाणी पातळी खालावली आहे. त्यामुळे काठावरच्या जमिनीला शेतकऱ्यांनी कुंपण घातले. शेतकऱ्यांनी पिके कमी घेतली पण सरकारचा कर बुडवायचा कसा? या विचाराने त्यांनी सरकारात धन जमा केले. त्यामुळे जास्त धन गोळा झाले.” यावर राजा म्हणाला,”जर दुष्काळाची परिस्थिती असेल तर त्या गरीब शेतकऱ्यांनी जमा केलेला कर आपल्या तिजोरीमध्ये ठेवून मला पापाचा धनी व्हायचे नाही. गरीब शेतकऱ्यांना शेतीसाठी मदत म्हणून तोच पैसा परत करा.” सम्राटाच्या आज्ञेचे पालन करण्यात आले. पुढील वर्षी त्या राज्यात भरपूर पाऊस झाला. जनतेचे आशीर्वाद फळाला आले.
2) शेडजी आणि त्याचा मित्र
एका शेठजवळ अपार संपत्‍ती होती, एके दिवशी त्याच्या मनात विचार आला की एक भव्‍य शिवमंदिर बनवावे. सहा महिन्‍यात मंदिर बनवून पूर्ण तयार झाले. मंदिर बनवून जे धन शिल्‍लक राहिले ते धन त्‍याने मंदिराच्‍या घुमटात गुप्‍त रितीने ठेवले. या गोष्‍टीचा उल्‍लेख त्‍याने आपल्या डायरीमध्‍ये करून ठेवला. त्‍यानंतर तो तीर्थयात्रेला निघुन गेला. परंतु तो रस्‍त्‍यातच मरण पावला. शेठला चार मुले होती. शेठजीच्‍या मृत्‍युनंतर काही दिवसातच त्यांना पैशाची चणचण भासु लागली, तेंव्हा त्यांनी आपल्या वडीलांची डायरी तपासायला सुरुवात केली. त्या डायरीत त्यांना घुमटातल्‍या धनाचा उल्‍लेख असलेली नोंद त्यांना पाहायला मिळाली. त्‍यात असेही लिहीलेले होते की, चैत्र शुद्ध नवमीला धन घुमटात ठेवण्‍यात आले आहे, त्या मुलांनी घुमट तोडला मात्र त्‍यात धन निघाले नाही.
तेव्‍हा ते आपल्या वडिलांच्‍या बुजुर्ग मित्राकडे आले, आणि समस्या सांगितली. वडीलांच्‍या त्या बुजुर्ग मित्राने त्या चारही मुलांना चैत्र शुद्ध नवमीला रात्री बारा वाजता त्या ठिकाणी खोदायचे आहे जिथे तुमच्या वडीलांनी धन ठेवले आहे असे सांगितले, चंद्राच्‍या प्रकाशात घुमटाची सावली जेथे पडली होती, तेथे रात्री या म्‍हाता-या व्‍यक्तिने खोदायला स्वत: आधी सुरुवात केली आणि मग मुलांना खोदायला सांगितले. जेथे सावली पडली होती तेथेच बरोबर धन सापडले, मुलांना आनंद वाटला. मुलांनी बुजुर्ग व्‍यक्तिला धन्यवाद दिले, त्या धनाच्‍या मदतीने मुले व्‍यापारात पुन्‍हा उभे राहिले तसेच आपल्या पित्‍याच्‍या बुद्धीलाही दाद दिली.
3) मासा आणि हंस
एका सरोवरात एक मासा राहत होता. तिथेच एक हंस येत असे. त्या दोघांची घनिष्ट मैत्री होती. दोघेही एकमेकांशी भरपूर गप्पा मारत असत. रात्र झाल्यावर मासा सरोवराच्या तळाला जात असे तर हंस जवळच्या झाडावर झोपत असे. सकाळ झाल्यावर हंस कुठेतरी जात असे आणि परत माशाला भेटावयास येत असे. एकेदिवशी माशाने हंसाला विचारले,”तू रोज सकाळी इथून उडून जातो हे मी पाहतो. पण तू कुठे जातो हे तू मला कधीच सांगितले नाहीस” हंस म्हणाला,”अरे मित्रा ! मी समुद्राकडे जात असतो. कारण समुद्रात भरपूर शिंपले असतात. त्या शिंपल्यातून निघणारे मोती मला हवे असतात.
कारण माझे अन्नच मोती आहे. मी हंस आहे मी फक्त मोतीच खातो. त्यामुळे मला रोजच समुद्रावर जावे लागते.” हे ऐकून मासा म्हणाला,”मित्रा ! मलाही एकदा समुद्र बघायचा आहे.” मित्राची अशी इच्छा पाहून हंस म्हणाला,”येथून थोडे पुढे गेल्यावर एक नदी आहे, ती समुद्राला मिळते, तू त्या पोहोच.” त्यावर्षी प्रचंड मोठ्या प्रमाणात पाऊस झाला, सरोवराचे पाणी जावून नदीला मिळाले तसा मासाही नदीच्या पाण्यात पोहोचला. नदीचा प्रवाह फार जोरात असल्याने मासा अतिशय वेगाने समुद्राकडे वाहून गेला. माशाला समुद्रात त्याच्यासारखेच लाखो मासे दिसले, पण कुणीच तो आल्याची न दखल घेतली न कुणी बोलले. तो त्या समुद्रात एकटा पडला. त्याला राहून राहून आपल्या हंस मित्राची आठवण येत होती. पण आता पर्याय नव्हता. तेथून परतणे शक्यच नव्हते आणि आलेल्या प्रसंगाला तोंड देणे हेच त्याच्या प्रारब्धात लिहिले होते.
“अंतर्नाद” (अंतर्गत प्रतिध्वनी)
वर्ण:
1. राघव – मध्यमवयीन माणूस, कठोर परंतु काळजी घेणारा वडील
2. स्मिता – राघवची पत्नी, एक प्रेमळ आणि आधार देणारी आई
3. आरती – त्यांची मुलगी, एक बंडखोर किशोरवयीन
4. श्रेया – आरतीची चांगली मैत्रीण
5. शिक्षक – एक कठोर आणि अधिकृत व्यक्ती
6. शेजारी – मैत्रीपूर्ण आणि उपयुक्त
दृश्य 1: लिव्हिंग रूम
(राघव वर्तमानपत्र वाचत आहे तर स्मिता स्वयंपाकघरात व्यस्त आहे. आरती उदास भावाने प्रवेश करते.)
आरती : (गुणगुणत) मला शाळेत का जायचं? हे खूप कंटाळवाणे आहे!
राघव : (वर बघत) आरती, शिक्षण महत्वाचे आहे. ते तुमचे भविष्य घडवते.
आरती : (डोळे फिरवत) काहीही असो पप्पा. मला मुद्दा दिसत नाही.
स्मिता : (स्वयंपाकघरातून बाहेर येते) आरती, तू तुझ्या अभ्यासावर लक्ष केंद्रित कर. ते तुमच्यासाठी दरवाजे उघडेल.
आरती : (उपहासाने) हो, बरोबर. परीक्षा आणि दडपण या जगात प्रवेश!
दृश्य २: शाळेची वर्गखोली
(वर्गात श्रेयासोबत आरती बसली आहे. शिक्षक आत जातात.)
शिक्षक: सुप्रभात, विद्यार्थी! आज आमची एक सरप्राईज टेस्ट आहे.
आरती : (श्रेयाकडे कुजबुजत) मी अजिबात अभ्यास केला नाही. मी खूप स्क्रू आहे!
श्रेया : (परत कुजबुजत) काळजी करू नकोस मी तुला मदत करेन.
(आरती परीक्षेचा सामना करत असताना श्रेया सूक्ष्मपणे तिची उत्तरे उत्तीर्ण करते. शिक्षक त्यांच्या लक्षात घेतात आणि त्यांचा सामना करतात.)
शिक्षक : आरती आणि श्रेया, फसवणूक मान्य नाही! तुम्हा दोघांनाही शिक्षा होईल.
सीन 3: आरतीची बेडरूम
(आरती तिच्या पलंगावर अस्वस्थ होऊन बसली आहे. राघव आत शिरला.)
राघव : आरती, आज शाळेत काय झालं? तुझ्या शिक्षकाने फोन केला.
आरती : (दोषी होऊन) मी फसवणूक करताना पकडले, पप्पा. मला माफ करा.
राघव : (निराश होऊन) आरती, फसवणूक हा कधीच उपाय नसतो. आपण आपल्या कृतींची जबाबदारी घेणे आवश्यक आहे.
आरती : (डोळ्यांनी अश्रूंनी) मला प्रेशर सहन होत नाही पप्पा. हे फार होतंय.
राघव: (तिच्या शेजारी बसून) मला समजते की ते जबरदस्त असू शकते, परंतु आव्हानांपासून दूर पळून काही चांगले होणार नाही. आम्ही मिळून मार्ग शोधू.
देखावा 4: शाळेचा कॉरिडॉर
(आरती तिची वाट पाहत असलेल्या श्रेयाजवळ जाते.)
आरती: श्रेया, माझ्या कृतीमुळे तुला अडचणीत टाकल्याबद्दल मला माफ करा.
श्रेया : (क्षमा करून) ठीक आहे आरती. आपण आपल्या चुकांमधून शिकतो. अभ्यास करण्यावर आणि प्रामाणिकपणे सर्वोत्तम कार्य करण्यावर लक्ष केंद्रित करूया.
सीन 5: लिव्हिंग रूम
(काही आठवड्यांनंतर, आरती टेबलावर अभ्यास करत आहे. राघव आणि स्मिता आत येतात.)
स्मिता : आरती, तुझी मेहनत रंगली आहे. तुमचे अलीकडील चाचणी गुण प्रभावी आहेत!
राघव: आरती, आम्हाला तुझा अभिमान आहे. तुम्ही दृढनिश्चय आणि सचोटी दाखवली आहे.
आरती : (हसत) धन्यवाद, पप्पा, माँ. माझ्या लक्षात आले आहे की योग्य मार्ग काढणे कठीण असू शकते, परंतु शेवटी ते फायदेशीर आहे.
सीन 6: शेजाऱ्याचे घर
(आरती मैत्रीपूर्ण शेजाऱ्याला भेट देते.)
शेजारी: आरती, मी शाळेत काय घडले ते ऐकले. तुम्हाला परत ट्रॅकवर पाहून मला आनंद झाला.
आरती: काकू, तुमच्या पाठिंब्याबद्दल धन्यवाद. मी माझा धडा शिकलो आहे आणि मला माझ्या पालकांना अभिमान वाटेल.
शेजारी: तो आत्मा आहे! लक्षात ठेवा, अडथळे जीवनाचा एक भाग आहेत. आम्ही कसे परत फिरतो तेच आम्हाला परिभाषित करते.
(आरती हसत हसत आणि भविष्यातील आव्हानांना तोंड देण्यास प्रवृत्त झाल्यामुळे दृश्य ओसरते.)